Bülten 24 – 15 Ağustos 2025

 Susam Bülten­
Ağustos 2025 – Sayı 24

Bu sayıda neler var? 

• • İş Piyasası: İlan başına düşen başvuru sayısı iki yılda neredeyse ikiye katlandı, toplam ilan sayısı da önceki yıllara göre daha az.   
  • Turistik Sebepler: Turistin %71’i tatil için, gurbetçinin %61’i memleket ziyareti için geldi.

Mezunların Geleceği

Kaynak: TÜİK, Yüksek Öğretim İstihdam Göstergeleri 2024.

En hızlı iş bulunan 10 meslek için “ne sürede?” sorusunun cevabı 2–9 ay aralığında değişiyor. En hızlısı Dil ve Konuşma Terapisi: 2,2 ay. Tıp 4,1 ay, Özel Eğitim 4,3 ay, Eczacılık 5,1 ay. İlk 10’un diğer tarafında Hemşirelik ve Maden Mühendisliği ~9 ay, Kontrol-Otomasyon Müh. 8,8 ay ve İngilizce Öğretmenliği 8 ay görünüyor. 2023’e kıyasla Eczacılık ve Maden Müh. birkaç haftalık iyileşme gösterirken, Ebelik ve Hemşirelikte ortalama ilk işe girme süresi uzamış.

Kaynak: TÜİK, Yüksek Öğretim İstihdam Göstergeleri 2024.

Diploma-Meslek Uyumu (2024)

Aşağıda kayıtlı istihdam verisine göre lisans mezunlarının alanlarıyla uyumlu işlerde çalışma oranını görüyoruz: Sağlık meslekleri her 10 mezunun 8’ini kendi alanında tutuyor (%79,9). İş, yönetim ve hukuk cinsiyete göre %73–86 ile ikinci; Eğitim yaklaşık %63,8. Mühendislik–imalat–inşaat %64, BİT (Bilgi ve iletişim teknolojileri) %56,8, Tarım–veterinerlik %53–57, Sanat–beşeri %47–51 bandında. Sosyal bilimler, gazetecilik, enformasyon ise %20 ile en zayıf uyuma sahip. 

 

“Uyum” burada, mezun olunan alan ile fiilen icra edilen meslek grubunun örtüşmesini ifade ediyor; dolayısıyla bu gösterge tek başına istihdama katılımı, iş kalitesini, sözleşme güvencesini ya da ücret eşitliğini ölçmüyor.

Kaynak: TÜİK, Yüksek Öğretim İstihdam Göstergeleri 2024.

Cinsiyet kırılımında ise tablo şu: Kadınlar, kamunun ağırlıklı olduğu ve mesleki standartların sertifikalarla tanımlandığı alanlarda (özellikle eğitim ve sağlık) daha yüksek uyum yakalarken; özel sektör odaklı ve firma içi ağların belirleyici olduğu alanlarda (örn. BİT, mühendislik, kimi hizmetler) kayda değer bir uyum açığı veriyor. Bu fark yalnızca tercih kompozisyonundan kaynaklanmıyor; stajdan işe geçiş ağlarına erişim, işe alım eşikleri, terfi mekanizmaları ve bakım yükünün asimetrik dağılımı gibi yapısal etkenlerle beraber toplumsal cinsiyete dayalı normlar ve beklentilerin kadınları belirli alanlara yönlendirdiği -yer yer fiilen zorunlu bıraktığı- gerçeği de rol oynuyor. 

 

İş İlanları ve Başvuru Yoğunluğu (4 Haftalık Ortalama (1000 adet))

İş piyasasından bir enstantane: İlan sayısı ikinci çeyrek başında bayram etkisiyle geçici olarak düştü; haziranda yeniden yükseldi ama yıl genelinde hâlâ geçen yılın altında. Buna karşılık ilan başına başvuru iki yıldır artış trendinde ve 2019 zirvesine yaklaşıyor. Yani fırsat var ama aynı ilana çok daha fazla aday ‘tıklıyor’. Bu tablo, işverenlerin seçim süresini uzatıp giriş ücreti/koşullarda pazarlık gücünü artırdığı; adayların ise ilk işte kanıtlanmış beceri (staj, proje, sertifika) ve referans ağı ile ancak rekabet edebildiği bir piyasaya işaret ediyor… 

Kaynak: TCMB , Kariyer.net

İlan Başına Başvuru Sayısı 

Mevsimsellikten Arındırılmış, 3 Aylık Hareketli Ortalama

Kaynak: TCMB, Kariyer.net

 

Ülkeye Gelen Ziyaretçiler

İkinci çeyrekte Türkiye’ye gelen ziyaretçilerin baskın motivasyonu gezi–eğlence–kültür–spor oldu (%71,1). Bunu akraba/arkadaş ziyareti (%16,8) ve alışveriş (%5,6) izledi. Yurt dışı ikametli vatandaşlarda tablo tersine dönüyor: ilk sırada akraba/arkadaş ziyareti (%60,7), ikinci sırada gezi–eğlence (%32,3) var. 

Geliş Amaçlarına Göre Ziyaretçiler (İkinci Çeyrek 2025)

Kaynak: TÜİK, Turizm İstatistikleri, 2025 II. Çeyrek.

Susam Dünyasını Keşfet! 

Bültenlerin tamamına aşağıdaki butondan ulaşabilirsiniz…

Arşive Göz At

Susam Bülten Nedir?

Her yer veri her yer data. Peki biz ne yapıyoruz?

Anlamanın, katkıda bulunabileceği diğer hedefler bir yana, kendisinin de bir amaç olduğuna inanıyor ve bu yolda ilerlemek istiyoruz. Her hafta yayımlanacak bültenimizde; lahmacun fiyatlarının il il enflasyon karşısındaki seyrinden meclis puan tablolarına (vekillerin performansına dair kapsamlı istatistiklere), dizilerde ve tartışma programlarında (görüntü işleme yöntemleriyle elde ettiğimiz verilerle) ne gördüğümüze, sokaklardaki hurda/eskici hikâyelerine kadar geniş bir yelpazede veriler ve analizler paylaşacağız. Her şeyi bir soru ve dolayısıyla bir araştırma konusu haline getirmeye hazır olan herkesi, bu bültenle aramıza bekliyoruz.

Sıkça Sorulan Sorular:
Adı neden Susam: Çünkü Research İstanbul ofisi Susam Sokakta