Susam Bülten
Ekim 2025 – Sayı 31
Bu sayıda neler var?
-
- Teknofest veya teknomilliyetçilik: Toplumun üçte biri Teknofest’i hiç duymamış, üçte biri ise yalnızca adını duymuş ama detaylarını bilmiyor; “katıldım/aktif takip” ediyorum diyenler %10 oranında.
- Lahmacun Endeksi: Türkiye geneli ortalama lahmacun fiyatı 130 TL; “evdeki” lahmacun ise 37,24 TL oldu.
|
Abone değilseniz ve gördüklerinizi beğendiyseniz: |
Teknofest: Çok Konuşulan, Az Deneyimlenen Bir Hikâye
Türkiye’de Teknofest çokça manşet oluyor, sosyal medyada bol bol dönüyor ama işin gerçeğine bakınca tablo biraz farklı. Eylül ayında yaptığımız araştırmaya göre toplumun %30’u Teknofest’i hiç duymamış; %37’lik bir kitle de “duydum ama bilgim yok” diyor. Yani toplamda her üç kişiden ikisi için Teknofest hâlâ sislerin içinde bir etkinlik. İçeriğini bilenler %23, gerçekten katılmış ya da aktif takip edenler ise sadece %10.
Kaynak: Türkiye Raporu Araştırmaları, Eylül 2025.
Peki, toplum Teknofest’i nasıl görüyor? İlginçtir, katılım düşük olmasına rağmen önem atfı yüksek. Teknofest’i duyan katılımcıların %32’si önemli, %36’sı çok önemli buluyor. Yani neredeyse her on kişiden yedisi “bu iş değerli” diyor. Katılmayan da takip etmeyenlerin de önemli bir bölümü Teknofest’i ülkenin teknoloji serüveninin bir parçası olarak görüyor.
Kaynak: Türkiye Raporu Araştırmaları, Eylül 2025.
Kırılımlara indiğimizde tablo daha da renkleniyor. Gençlerde Teknofest bilinirliği daha yüksek; 18–24 yaş grubunda hiç duymayanların oranı %24’e kadar düşüyor ve “katıldım/aktif takip ediyorum” diyenler %14’e yaklaşıyor. Yaş ilerledikçe tablo tersine dönüyor: 65 yaş üstünde katılım oranı %6’ya iniyor, “hiç duymadım” diyenler artıyor. Yani Teknofest, gençlerin dünyasında daha görünür, eski kuşaklar ise konuya daha mesafeli.
Kaynak: Türkiye Raporu Araştırmaları, Eylül 2025.
Bir de işin gündelik-siyaset boyutu var. AK Parti ve MHP seçmeni Teknofest’i daha çok sahipleniyor. AK Parti’ye oy verenlerin %15’i, MHP’ye oy verenlerin ise %17’si “katıldım/aktif takip ediyorum” diyor. Muhalefet seçmenlerinde ise aynı oran %1-8 aralığında. Bu tablo Teknofest’e yaklaşımların parti siyasetinden hareketle oluştuğunu gösteriyor.
Kaynak: Türkiye Raporu Araştırmaları, Eylül 2025.
Teknofest ve Türkiye’nin Sosyoteknik Hikayesi
Teknoloji yalnızca araçlardan ibaret değildir, bir toplumun hikayesidir. Cumhuriyet’in ilk yıllarında demiryolları, 2000’lerde otoyollar bu hikayenin sembolüydü. Bugün ise Türkiye’nin sosyoteknik anlatısı, savunma sanayi ve Teknofest üzerinden şekilleniyor. Peki, bu “teknomilliyetçi” anlatı toplumu ne kadar kapsıyor ve geleceği inşa etmek için yeterli mi?
Lahmacun Endeksi
Lahmacun Endeksi’ne (LE) göre eylül ayında Türkiye geneli ortalama lahmacun fiyatı 130 TL oldu. Aylık ortalama artış ise %1,57; ağustos ayındaki %1,39’luk artışın ardından tempo bir miktar arttı.
Ortalama Lahmacun Fiyatı (Aralık 2024-Eylül 2025)
Kaynak: Susam Bülten Hesaplamaları
Yöntem notunu da hatırlayalım: Çeşitli online sipariş platformlarından web kazıma teknikleriyle -ayda en az üç kere olmak üzere- restoranların lahmacun fiyatları çekiliyor; her restoran-platform çifti tek gözlem kabul edilip mükerrer kayıtlar birleştiriliyor; ilçe/şehir ataması işletme konumu ve adres bilgilerinden otomatik yapılıyor, şüpheli kayıtlar elle doğrulanıyor. Aylık değişimi ilgili ayın şehir ortalamalarının bir önceki aya göre yüzdesel farkı olarak hesaplıyoruz. Dolayısıyla platformların uyguladığı komisyonlar, hizmet ücretleri veya kampanyalar /indirimler sebebiyle buradaki lahmacun fiyatları lokantalardaki ‘olağan’ fiyatlardan farklılaşıyor tabii. Ancak burada asıl olarak fiyat artışlarını ve şehirler arası farklılıkları düzenli olarak görebilmeyi hedeflediğimizden, bu şekilde elde edilen fiyatların kendi içinde tutarlı bir veri seti oluşturduğunu düşünüyoruz.
Kaynak: TÜİK ve Susam Bülten.
“Evdeki Lahmacun” Sepeti (Ağustos-Eylül 2025)
Ağustosta 35,39 TL olan tek porsiyon ev lahmacunu, eylülde 37,24 TL’ye çıktı; aylık artış %5,2. Restoran tarafında ortalama 130,07 TL olan lahmacuna göre evdeki versiyon hâlâ bunun yaklaşık %28,6’sı. En büyük maliyet kalemi olan kıymanın fiyatındaki artış %3,2 olsa da domatesteki %40‘lık, sivri biberdeki %53,4‘lük artış “evdeki lahmacun”un maliyetini yukarı itenlerin başında geliyor:
Kaynak: Susam Bülten Hesaplamaları
Not: Listedeki tüm malzeme fiyatları çeşitli dijital market platformlarından çekilen etiketlere dayanıyor; semt pazarında ya da kasapta farklı rakamlarla karşılaşmak tabii ki mümkün.
İl Bazında Restoranlardaki Durum Ne ?
- Eylülde de illerin çoğunda fiyatlar yukarı gitti: 28 ilin (büyükşehir) 24’ünde arttı, 4’ünde geriledi (Antep -%2,7, Antalya -%0,4, Muğla -%0,4, Bursa -%0,1).
- En yüksek artışlar Mersin (+%5,1), Malatya (+%3,4) ve Adana’da (%3,1) oldu.
Metropollerde tablo dengeli: İstanbul +%1,7, İzmir +%1, Ankara +%0,8. Özetle ülke genelindeki artış bu ay ılımlı, şehirler arası makas korunuyor.
Kaynak: Susam Bülten Hesaplamaları
Kaynak: Susam Bülten Hesaplamaları
İstanbul’un “Lahmacun Isı Haritası”
Harita İstanbul’u fırına sokup kızaran bölgeleri gösteriyor: İlçe ortalamaları 74 TL (Sultanbeyli; geçen ay 76 TL idi) ile 177 TL (Beşiktaş) arasında geziniyor. Ağustos ayı ortalamalarında en yüksek fiyatla birinci gelen Adalar bu ay birinciliği tekrar Beşiktaş’a bıraktı.
Bunların ortalama değerler olduğunu unutmayalım. Yoksa 55 liraya da lahmacun bulursunuz, 555 liraya da… İstanbul’da lahmacun fiyatı, semtin kira maliyeti ve paket/platform komisyonu kadar, karşıdaki masanın manzarasıyla da oynuyor.
Kaynak: Susam Bülten Hesaplamaları
Susam Dünyasını Keşfet!
Bültenlerin tamamına aşağıdaki butondan ulaşabilirsiniz…
Susam Bülten Nedir?
Her yer veri her yer data. Peki biz ne yapıyoruz?
Anlamanın, katkıda bulunabileceği diğer hedefler bir yana, kendisinin de bir amaç olduğuna inanıyor ve bu yolda ilerlemek istiyoruz. Her hafta yayımlanacak bültenimizde; lahmacun fiyatlarının il il enflasyon karşısındaki seyrinden meclis puan tablolarına (vekillerin performansına dair kapsamlı istatistiklere), dizilerde ve tartışma programlarında (görüntü işleme yöntemleriyle elde ettiğimiz verilerle) ne gördüğümüze, sokaklardaki hurda/eskici hikâyelerine kadar geniş bir yelpazede veriler ve analizler paylaşacağız. Her şeyi bir soru ve dolayısıyla bir araştırma konusu haline getirmeye hazır olan herkesi, bu bültenle aramıza bekliyoruz.
Sıkça Sorulan Sorular:
Adı neden Susam: Çünkü Research İstanbul ofisi Susam Sokak